Palmpaas in Borne

Palmpaasstok met gevlochten broodkrans en palmhaantjes

tekst en foto: Cees Tempel

Palm, palm, poaschen,
Loat de höner kroaschen,
Loat de veugel zingen,
Loat de palm springen,
Hoerei koerei.
Nog éénen Zöndag en wi'j heb 'n ei

Dit lied zongen de kinderen vroeger als ze met hun palmpaasstok door het Twentse dorp Borne trokken. In Apeldoorn, waar ik een groot deel van mijn jeugd doorbracht zong de jeugd:

Pallem, pallem, Poasen,
De wind die komt van Voassen,
En als tie niet van Voassen komt,
Dan komt ie van Jan Kloassen.
Eén ei is geen ei,
Twee ei is een hallef ei,
Drie ei is een poasei.

Sinds een aantal jaren woon ik in Borne en daar staat op de Bleek een bronzen beeld van een boerenjongetje met zijn palmstok. Het is gebaseerd op een in 1906 in scène gezette foto voor een palmpaastentoonstelling in Utrecht. Het doet mij denken aan mijn eigen palmpaas uit Apeldoorn. Dus maakte ik er nu één bestaande uit een gevlochten broodkrans en een drietal paashaantjes.

Benodigdheden:

1 pak witbroodmix.
300 ml water (40˚ C)
25 gram boter
8 rozijnen

Maak het deeg klaar zoals het op de verpakking is aangegeven. Laat het voldoende rijzen. U hebt dan ruim 800 gram deeg.

Gevlochten broodkrans

Weeg drie keer 125 gram deeg af en rol dit uit tot drie strengen van 75 cm. Leg de drie strengen aan een uiteinde over elkaar en maak nu door steeds de buitenste streng tussen de twee andere te leggen een vlecht. De krans zo ontstaat, heeft een doorsnede van ongeveer 25 cm. Vlecht de uiteinden in elkaar, zodat een mooie overgang ontstaat. Weeg dan drie keer 60 gram af en rol die tot een lengte van 50 cm. Maak weer een mooie vlecht, snij die in tweeën en leg de delen kruislings over elkaar. Leg de krans daar bovenop met op ieder snijpunt een rozijn en druk alles stevig aan. Plaats het geheel op bakpapier op een bakplaat. Dek alles af met een vochtige theedoek en laat het deeg 35 minuten narijzen op een warme plek, bijvoorbeeld boven een pan met heet water. Verwarm de oven voor volgens de gebruiksaanwijzing op de verpakking van de broodmix en bak het brood in 25 minuten mooi bruin.

Palmhaantjes

Deel het resterende deeg in drieën. Vorm van iedere bol deeg een langgerekt ovaal met een dun en een dik einde. Buig het deeg in de vorm van een haantje en druk er een rozijn als oog op. Knip de staart en de snavel een stukje in. Laat de haantjes op dezelfde manier narijzen en bak ze in ruim 15 minuten eveneens mooi bruin.

Palmpaasstok

Benodigdheden:

een houten kruis (2 latjes van resp. 90 en 45 cm)
een aantal sparrentakken
binddraad
patentpennen voor bloemkransen (te koop in een tuincentrum)
de broodkrans en de haantjes
een sinaasappel of een grote goudrenet
80 gram rozijnen tot 2 kettingen geregen

Maak met binddraad een kruis van de latjes. Snij de bovenkant bij tot een punt. Bind de takken op het kruis, zodat de punt er boven uitsteekt. Bevestig de broodkrans en twee haantjes met de patentpennen aan de takken. Prik de sinaasappel of goudrenet bovenop de punt en daarbovenop het derde haantje. Versier de palmpaas met de rozijnenketting.

Met een dergelijke palmpaas ging de jeugd in Borne vroeger al zingend bij de buren langs. Het snoepgoed kwam vanzelf.

Fijn palmpasen!

Cees Tempel

Dit artikel is eerder verschenen in het tijdschrift Traditie,
een uitgave van het Nederlands Centrum voor Volkscultuur.
Jaargang 11, nummer 1
Voorjaar 2005