 |
'Een gruwelijk lekker toetje'
tekst en foto: Cees Tempel
Mijn
vader kwam uit Groningen, mijn moeder uit West-Friesland. Hij sprak over 'krentjebrij',
zij over 'watergruwel'. En wij, de kinderen vonden het gruwelijk lekker. Als
de rode bessen in de tuin rijp waren, werd er bessensap gemaakt. Eerst werden
de bessen met een beetje water tot moes gekookt en dan ging de moes door de
draaizeef. Voor de rest was het maken van het toetje een kwestie van geduld.
Het begrip gruwel heb ik vroeger nooit begrepen. Nu weet ik dat het waarschijnlijk
afkomstig is van een oud Indogermaans woord dat gort of grut betekent. Dankzij
de welbekende flesjes bessensap kunnen we het gerecht tegenwoordig het gehele
jaar maken.
In Groningen kende men ook nog 'krudoorntjesbrij', dus dat kwam thuis ook wel
eens op tafel. De 'eiers en beiers' zijn afkomstig uit Zeeland en leerde ik
in Arnemuiden kennen. De beiers zijn dan de toegevoegde bessen.
Watergruwel
Benodigdheden:
- 75 gram gort
- 75 gram rozijnen
- 75 gram krenten
- 1 pijpje kaneel
- schil van een citroen
- 1 flesje bessensap (0,25 l.), eventueel zelf gemaakt van 500 gram rode bessen.
- ca. 100 gram suiker
Was de gort en laat deze 24 uur in 0,7 l. water weken. Zet de gort op in het
weekwater en breng dit aan de kook. Laat de gort daarna op een laag pitje in
een uur bijna gaar koken. Doe geen deksel op de pan. Voeg de gewassen rozijnen
en krenten, de schil van een goed schoongeborstelde citroen en het pijpje kaneel
aan de gare gort toe en laat het geheel nog een half uurtje sudderen. Het moet
er dik en lobbig uitzien. Voeg de bessensap en de suiker naar smaak toe en laat
het nog 5 minuten koken. Verwijder het pijpje kaneel en de citroenschil.
U kunt de watergruwel warm of koud serveren. Versier het gerecht met een toefje
stijfgeslagen slagroom.
Krudoorntjesbrij
Benodigdheden:
- 750 gram vers geplukte, liefst nog groene kruisbessen
- ca. 100 gram suiker
- 30 gram bloem
- 0,5 l. melk
- mespuntje zout
Was de kruisbessen en kook ze in een bodempje water in ca. 10 minuten tot moes.
Doe de moes door een zeef en breng het met circa 75 gram suiker op smaak. Laat
de moes afkoelen.
Roer de bloem met een klein scheutje melk glad. Voeg het zout toe. Breng de
rest van de melk aan de kook en voeg dit al roerend - beetje voor beetje - aan
het bloemmengsel toe. Breng de 'lammetjespap' aan de kkok en laat het 5 minuten
zachtjes doorkoken. Voeg de overige suiker naar smaak toe en laat ook de pap
afkoelen.
Schep vlak voor het opdienen kruisbessenmoes en lammetjespap door elkaar. Ook
deze krudoorntjesbrij kunt u met een toefje stijfgeslagen slagroom garneren.
Eiers en beiers
Benodigdheden
- 500 gram groene kruisbessen
- 4 eieren (groot)
- 100 gram suiker
- kaneel
Was de kruisbessen, kook ze tot moes in een bodempje water en doe ze door een zeef. Laat de moes afkoelen. Klop met behulp van een garde de eieren met de suiker mooi schuimig en voeg de nog warme moes beetje bij beetje toe. Laat het geheel afkoelen in een mooie schaal en versier het geheel voor het opdienen met wat kaneel.
Eet smakelijk.
Cees Tempel
Dit artikel is eerder verschenen in het tijdschrift Traditie,
een uitgave van het Nederlands Centrum voor
Volkscultuur.
Jaargang 6, nummer 2
Zomer 2000
© Stichting Toverbal